این روزها در بیشتر کلانشهرها به‌خصوص کلانشهرهای کشورهای پیشرفته مباحث و برنامه‌های خاصی برای ارتقای این موضوع پیش‌بینی شده است و مدیریت شهری سعی می‌کند با تصمیم‌های درست شرایط خوبی را برای زندگی شهروندان ایجاد کند؛ شرایطی که همه ابعاد زندگی شهری و اجتماعی را در برمی‌گیرد.
این روزها مانند گذشته صرفا ایجاد یک خیابان برای تردد شهروندان مهم نیست. مسئله این نیست که ما خیابانی را در نقطه‌ای از شهر طراحی کنیم. موضوعی که امروزه در ایجاد و طراحی خیابان‌ها مطرح است این است که چگونه آنها را بسازیم که مردم بیشترین تعاملات اجتماعی را داشته باشند و شهر از نظر انجام سفرها کمترین آسیب‌ها را ببیند.
تهران به‌ویژه بعد از دوره قاجار، رشد شهری پرسرعتی را درپیش گرفت. ورود اتومبیل به‌عنوان یک وسیله حمل‌ونقل لوکس و زیبا به خیابان‌های شهر در این رشد تأثیر بسزایی داشت. با ورود ماشین به زندگی مردم، نظام رفت‌وآمد در شهر شکل و شمایل ویژه‌ای به‌خود گرفت. آرام آرام خیابان‌های خلوت که زمانی محل عبور عابران پیاده و درشکه سواران بودند، عریض‌تر و برای عبور و مرور قوطی‌های فلزی مناسب‌سازی شدند و ماجرای احداث، گسترش و عریض و طویل‌کردن خیابان‌ها تا امروز ادامه داشته و دارد.
پیشرفت تکنولوژی و ورود ماشین‌های جدید و افزایش تقاضا برای استفاده از ماشین از یک طرف و عدم‌دستیابی به نظام حمل‌ونقل عمومی پرسرعت و مناسب از سوی دیگر این بستر را فراهم کرد تا شهر تهران آرام آرام تحت حاکمیت ماشین و نظام سواره قرار گیرد. واقعیت تلخ تهران امروز، گرایش به استفاده از ماشین، خیابان‌گردی با ماشین و پرسه‌زدن با اتومبیل در خیابان‌هایی است که می‌توانند ظرفیت‌های بهتری برای شهروندان خود داشته باشند.
در این میان اقدامات عمرانی و اصلاحی بهترین راه‌حل برای پاسخگویی به مشکلاتی است که از طریق یک فرهنگ غلط و نا‌بجا، ناهنجاری را تبدیل به هنجار کرده است. احداث بزرگراه‌ها، اصلاحاتی که در مورد خیابان‌های تهران انجام می‌شود، تعریض خیابان‌های شهر، احداث پل‌های سواره و طرح و پروژه‌های عمرانی مانند دو طبقه‌شدن اتوبان صدر پاسخی به نیاز شهروندان است.
دکتر شاپور دیوسالار، معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهر تهران یکی از دستورالعمل‌های مهم مدیریت شهری را اصلاح فرهنگ نادرست استفاده از اتومبیل شخصی به جای وسایل حمل‌ونقل عمومی عنوان کرد و گفت: استفاده از اتومبیل به‌عنوان یک وسیله لوکس باعث شده تا فضاهای شهری مناسب برای شهروندان از دست رفته و شهر در استیلای ماشین قرارگیرد. این در حالی است که در بیشتر کشورهای جهان تقویت نظام استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و فرهنگ پیاده‌روی مورد استقبال شهرهای بزرگ است.
مطالعات نشان داده است که آنچه در مورد پیاده‌راه‌ها بیشتر مورد توجه استفاده‌کنندگان قرار گرفته و برای آنها جذاب است، کیفیت بالای فضای شهری است که در این مکان‌ها مشاهده می‌شود؛ فضایی دلپذیر برای گذران اوقات فراغت، خرید، قدم‌زدن و مکث، تبادلات اجتماعی و فرهنگی، گفت و شنود، تماشا، تجربه و احساس امنیت برای قدم‌زدن و راه‌رفتن.
به گفته دیوسالار هجمه ماشین در شهر باعث شده تا نیاز به ایجاد فضاهایی برای تنفس در شهر روزبه‌روز اهمیت بیشتری پیدا کند؛ تنفسگاه‌هایی که در ادبیات معماری شهری به‌عنوان فضاهای شهری شناخته می‌شوند و به جرأت می‌توان گفت تهران تقریبا از این حیث در جایگاه مناسبی در سطح جهان قرار ندارد.
معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهر تهران با تأکید بر اینکه این سازمان در این راستا ماموریت یافته ارتقای کیفیت فضاهای شهری را در دستور کار خود قرار دهد، گفت: سیاست کلان سازمان در سال91طراحی و ایجاد فضاهای شهری مناسب در تهران است. از این حیث بررسی مقدماتی کارهای مورد نیاز در زمینه ارتقا در این مورد صورت گرفته و چند مکان در شهر تهران که ویژگی‌های حائز اهمیتی برای تبدیل‌شدن به فضای شهری دارند، شناسایی شده‌اند.
دیوسالار در مورد طرح‌های پیش‌بینی‌شده برای گسترش فضاهای شهری و به‌ویژه پیاده‌راه‌ها به پروژه میدان تجریش اشاره کرد و گفت: این طرح مربوط به حدفاصل میدان قدس تا سر پل تجریش ازجمله فضاهای با ارزش برای گسترش فضای پیاده‌راه در شهر تهران به شمار می‌رود که در ماه‌های آینده آغاز خواهد شد.
او با تأکید بر حضور فضاهای فرهنگی، مذهبی و تجاری ذی‌قیمت در این محدوده ادامه داد: این محدوده به‌دلیل برخورداری از فضاهای شهری ارزشمند مانند امامزاده صالح(ع) به‌عنوان یک فضای مذهبی پرجاذبه، روددره‌ها و کوه‌ها به‌عنوان مزیت‌های طبیعی و قابل توجه و بازار تجریش به‌عنوان فضای اقتصادی، یک فضای جاذب شهری به شمار می‌رود.
دیوسالار با بیان اینکه پروژه پیاده‌راه تجریش و تبدیل آن به فضای شهری قابل استفاده از 10سال پیش مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است، افزود: پیش‌بینی شده است که کارهای ابتدایی برای این محدوده از ماه‌های آینده آغاز شود. میدان انقلاب یکی دیگر از خیابان‌های مهم و تاریخی تهران است که دیوسالار از برنامه‌های ویژه سازمان زیباسازی برای احداث پیاده‌راه در این محدوده خبر داد و گفت: حد فاصل میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر علاوه بر اینکه پیاده‌راه مناسبی خواهد بود، امکان گسترش پیاده‌راه در برنامه‌های آینده در خیابان‌های اطراف را نیز دارد. امکان گشایش فضاهای بعدی از چهارراه انقلاب به سمت میدان ولیعصر و بلوار کشاورز تا دانشگاه امیرکبیر این فرصت را می‌دهد که این مکان‌ها به‌عنوان فضای شهری جدی در طرح‌ها مطرح باشد.
دیوسالار محدوده خیابان انقلاب تا چهارراه ولیعصررا به‌عنوان مرکز تاریخی و فرهنگی دانست که در طرح‌های فرادست نیز این ویژگی‌ها درنظر گرفته شده است. حضور کاربری‌های مؤثر مانند دانشگاه و تئاترشهر و راسته‌های کتابفروشی در این خیابان این امکان را فراهم کرده است که به‌عنوان مقصد شهری مطرح باشد.
معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهر تهران ، پیاده‌راه امام خمینی را یکی دیگر از فضاهای تاریخی باارزش با قدمت دیرین دانست که به‌دلیل اتفاقات و خصایص ارزشمندی که در آن رخ داده است مزیت‌های این امکان را برای تبدیل‌شدن به یک فضای پیاده و شهری چند برابر کرده است.
میدان نبوت در شرق تهران از برنامه‌های زیباسازی برای احداث پیاده‌راه جا نمانده و دیوسالار در مورد برنامه‌های ویژه سازمان زیباسازی برای پیاده‌راه‌سازی در این منطقه گفت: محله قدیمی نارمک به واسطه بازار و فرم کالبدی آن از فضایی قابل توجه برای تبدیل به پیاده‌راه شدن برخوردار است.
دیوسالار در مورد فضاهای گسترش پیاده‌راه در خیابان‌های اطراف میدان امام حسین به پیاده‌راه‌سازی از میدان شهدا به سمت میدان امام حسین اشاره کرد و ادامه داد: پیاده راه‌سازی حدفاصل این دو میدان همزمان با کارهایی که در میدان امام حسین در حال انجام است، دنبال می‌شود.
او با اشاره به اینکه فعالیت‌های پیاده‌راه‌سازی در میدان امام حسین در حال انجام است، گفت: طرح‌های پیاده‌راه‌سازی در چهار میدان تجریش، انقلاب، امام خمینی و نبوت در مرحله مطالعه و بررسی‌های اولیه است. دیوسالار بودجه پیش‌بینی شده در مورد پیاده‌راه‌سازی در این میادین را یک میلیارد تومان پیش‌بینی کرد و گفت: عملیات اجرایی پیاده‌راه‌سازی این چهار طرح از آبان و آذر‌ماه سال 91آغاز خواهد شد.
معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهر تهران با اشاره به اینکه با آغاز به‌کار فعالیت‌های عمرانی پیاده‌راه‌سازی در این چهار میدان، یکسری اقدامات ضربتی و فوری برای پیشرفت سریع کار صورت خواهد گرفت، ادامه داد: آنچه در مورد پیاده‌راه‌سازی در خیابان‌های تهران مهم و زمانبر است برگرداندن حیات به شهر از طریق گسترش فضاهای شهری است.
او با تأکید بر اینکه پیاده‌راه‌سازی در خیابان صف، کوچه مروی و بازار توانسته تجربه خوبی برای این سازمان به‌دنبال داشته باشد، گفت: یک ارزیابی حداقلی و اولیه از فضاهای پیاده‌راه‌سازی شده در این مناطق، داشته‌ایم که توانسته نقاط ضعف و قوت را به خوبی نشان دهد و از طرف دیگر به‌دنبال انجام یک ارزیابی عمیق‌تر از این پیاده‌راه‌ها هستیم تا در برنامه‌های بعدی کمتر دچار مشکل شویم. به گفته دیوسالار ارزیابی‌های صورت‌گرفته از پیاده‌راه‌های صف، مروی و بازار نشان‌دهنده رونق شهری و به‌ویژه رونق منطقه‌ای در این محدوده‌هاست و مردم نیز استقبال خوبی از پیاده‌راه‌ها داشته‌اند.
